Laica le Holh Hrawktu Online le VCD Hlaphel

Laica le Holh Hrawktu Online le VCD Hlaphel

 Salai Joseph KB Thawng

Ka tlangtar hi mi soiselnak alo ngaite. Mi soiselnak asi sual ahcun ka tlangtar he kai tlak lo ngai hnga. Asinain ka sia a herh peng caah ka hun pho ko hih. Laimi nih Laica kan thiamlo mi hi a poi tuk.  Mino nih kan thiamlo mi hi cu khuaruahhar tuk awk asi lem lo. Upa pipi nih kan thiamlo maw asi, kan thiam ko nain kan daithlan dek asi, ningcanglo a tam ngaite. Mino zong nih thiam deuh kan izuam a hau. Ka thiambik ruangah si loin keimah pilh khawh mual tu kha ka hun tian hna.

Online le Laica

Online hi Laica hrawktu ka ti tikah mino tampi kan caah cun Laica le Laiholh kan ichapnak le kan thiamnak hmanh asi lehlam. Laikek asi nain Laica a cawng manh lomi, a bikin ramleng phan pawl ca ko ahhin online hi Laica le Laiholh kan ichapnak hmun asi. Asinain online ahhin caṭialnak hriamnam (tools) a tlawm tuk.   

Tc. Bold, italic le underline tuah duh tikah ai tuah kholo. Ai tuah kholo ti tikah facebook deuh hi ka chim bia. Blog le E-mail tehna ahcun caṭialnak hriamnam a tling ngai ko, font style belte a tling tuk lo. Cu tikah ca paohpaoh kha kan hei tian duahmah ko hna. Laica a thiammi pa ṭialmi le a thiamlo mi pa caṭial kha ai dang tuk ti lo. Cu tikah a thiam he thiamlo he kan izawngzonh dih. A thiamlo mi nih kan thiamlo a zual.   

Caṭial tikah kan theih cio bang, bold le italic tehna hman a herh ngai tawn. Tc. Miphundang cafang, biafang kan ṭial tikah hihi cu keimah ka nu holh asiloah keimah kokek holh le ca asilo, tinak ah italic kan hman tawn (Voikhat italic cangmi cu italic ṭhan a herh ve ti lo). Facebook tu ahcun ai italic khawh lo tikah Laica a thiam huaha lomi caah a poi ngai tawn.  

Cu vialte nakin daithlang tukin le ralringlo tukin kan ṭial tawnmi hi a poi deuh. Kan timeline i ca kan ṭial tikah  daithlang ngai in kan ṭial ṭheo. Palhsual le hrelhsual tete cu a um lai ta, kan palhsual cio ko. Cun, cafang tawi kan hmang tuk deuh. Tc. Zg, nk, tk, lm, tibantuk hi kan hman tuk deuh. I chawnhbiak (chatting) tu ahcun caan a la deuh tawn i kan va hman zongah ai ning deuh.

Cheukhat ve nih ningcanglo khin kan tian hoi. Full-stop (.) deh hnu ah cafang ngan in ṭialding kha cafang fa in kan ṭial tawn. Tc. ka hawile hna kan ngai tuk hna. mah liote kha muuuuuuuuuuuu. missiiiiiiiinggggggggggggg tukkkkk hna, tibantuk caṭial hoi hi khoika ahdah kan va cawn hnga ka ti le ka lu thak kai kheuh tawn. Daithlan le ralrinlo bia rumro asi. Cheukhat baak nih, kAn NGaI tUKkkkkkkk, kan ti ve hoi---na mak ko, ti phu kan si.    

VCD Hlaphel le Laica

VCD Hlaphel hi Laica le Laiholh hrawktu ka ti tikah an dihlak  kha chim duhmi asilo. Thumchuah-hnih hi cu asi te kan silo. VCD hlaphel hi a cunglei ka chim bang, ramleng phan le Laica a cawng manh lomi, ramdang ah a chuak i a ṭhanglian mi (mino caah) caah cun Laica le Laiholh thiamnak ah thilṭhabik pakhat asi ve. Hla timi cu ngakchia upa nih kan thiam a fawi. Kan icinken khawh i kan philh ti lo. Cu tikah Laiholh le ca ṭhanchonak a bawmtu thilṭha taktak asi.  

Amah belte, ralringlo tukin kan ṭial tawn (Kawlte nih sar-dan-htu, anti mi khi). Hla bia le hla aw kha ka chim duhmi asilo. Hlaphantu nih biafang a tianmi kong kha chim duhmi asilo. Editor nih maw, a chuahtu nih maw, director nih maw hla bia le hla aw zulh in ca kan ṭialchih mi khi ka chim duhmi asi.  

Cheukhat VCD hlaphel ahcun hla bia le ca an ṭialmi ai khat tawn lo. Cun, cheukhat ahcun ningcanglo tuk khin kan ṭial hoi. Cafangfonh (combination) kongah cun nihin tiang dirhmun fek kan ngei fam lo. Kan idang lengluang hna. A thiambik zong an um theng rua lai lo. Asinain, ningcang a tlai deuhmi asi a hau. Cuti theng in ṭialding tiah keimah nih ruahnak ka cheu kho hna lai lo nain ralring deuh le ningcang deuh in ṭial cu a hau hrimhrim. Asi khawh ahcun Laica le holh a thiam deuhmi kha edit tuahter ah a ṭha. 

Ka chim cang bantukin, VCD hlaphel cu hla bia he mui he zoh khawh, ngaih khawh asi tikah Laica le holh a thiam deuh lomi caah cun hrawktu taktak asi. An hun zawnh (sak ve) pah khin a caṭial kha an zohchih lai tikah cucu a thlite in Laica le holh thiamlonak ah an hman lai. An mit le an thluak ah a nung lan lai i khuazei hi adik le adiklo hmanh an ṭhenhai thiam te lai lo.  

Atlangpi in kan bia hun fun ahcun cauk, mekazin le thawngzamhca tete lawng hi Laica le Laiholh ṭhanchotertu an silo. VCD hlaphel le Online zong hi an si ve. Kan thiambik cio lo. Kan idang lengluang ko. Asinain, daithlang lo tein le ralring tein kan ṭial a hau. Muko mekazin editor asimi Salai Joel Ling biaruahnak (interview) ka rak tuah i a chimmi adik ngaimi cu, “Miphundang ca kan ṭial vial i kan palh sual lai ti kan phan tuk lioah kanmah holh le ca asimi Laica le Laiholh tu ahcun daithlang taktak in kan ṭial tawn. Mekazin chuah dingah capar an hun kan kuat tawn ahhin anmah a ṭialtu lila hmanh nih an rel ta lo” a ti.   

Cucaah, a ṭhabik mi cu ca kan ṭialmi hi a tawi zongah a sau zongah kan rel ṭhan, kan zoh ṭhan a herh. Caṭialtu kanmah kan lungtlin tiang in kan remh/zoh (self-edited) hnu ah Online ah siseh, VCD hlaphel ah siseh, mekazin asi zongah kan chuah, kan thlahding le kan ṭialding asi.

Note: Ka thiambik ruangah ka ṭialmi asilo. Cun, pumpak hnursuannak thinlung ka ngei lo.