Duhnak Kongah Zumh Awktlaklo Lai Mino

Duhnak Kongah Zumh Awktlaklo Lai Mino

Salai Joseph KB Thawng

Laimi kan hmelchunh ah Vakok e, Vapual e, ti asi (cu kong bel ka langhter duhmi/focus asilo). Zumh awktlakmi kan si. Kan dingfel. Zawnruahnak thinlung kan ngei, ti hi kan pupa chan hei char in kan chim ṭheo. Kan lih. Kan hrokhrol. Lih fangfak kan chim. “Kan pupa cu, cutin khatin an um” hei ti lengmang ṭung i kanmah vial rutreu in khuasak. Abikin duhdawtnak kongah Laimi (mino) hi kan zirtiang tuk. Kan lalpang tuk---mifirkhu lawngte.

Laikhal Biaphongden (3)

Laikhal Biaphongden (3)

Salai Joseph KB Thawng

Laikhal hao, biaphong kan den ti lonak a sau ngaite. Kan nihkheh lonak zong a sau ngai. Rian le khai cio he cun si kaw kan cabuai kan lumh ti lonak a sau ko. Tutan cu kan i ngai hna. Tonlo a sau i a ṭhanalo in kan hun i ko-au. Laikhal kan ti cu biatung dirh awk ngai zong khi kan thei lo. A kenkip le kangza kan puur. Kan daphuat. Virh lo kan virh, aphi tu cu kan chuah hoi lo. Khah, atanglei bantukin kan biaphongden ka hun in hromh ṭhan hna.

Chinram Le Chin Miphun Kilvennak Ah Mipi Rian

Chinram Le Chin Miphun 

Kilvennak Ah Mipi Rian

Salai Joseph KB Thawng

Biadomhnak

           

Kan tlangtar hun rel bakah zeitluk indah Chinram vawlei le miphun kilven, humhaak le  sersiam a herh zia kha a lang. Cun, Chinram vawlei le Chin Miphun kilvennak caah ram hruaitu hna lawng rinh awk an si lo zia, mipi le hruaimi hna zong nih zeitluk indah ṭuanvo kan ngeih ve zia kha a lang. A fiangmi cu, miphun le ram  kilvennak caah kan ṭuanvo le kan hriamnam ai dang cio lai ti hi a si. Zeikhom si ai kun, Chinram le Chin miphun kan ‘him’ khawh nakhnga zeitindah kan kilven lai, mipi kan rian cu zeidah a si, zeitindah  hma kan lak lai, ti kha hun ruat usih!

Duhnak le Khenkham (?)

Duhnak le Khenkham (?)

Salai Joseph KB Thawng

Hi kong hi ngaknu tlangval kan caah cun zungzal ca asi caah a biapi ngaite. Interview ka tuahmi mino an tam-ial cang. "Keimah duhmi kai thim lai" a timi an um bantukin "Nu le pa duhpiakmi kai thim ko lai" a timi an um ve ṭhiamṭhiam. "Khenkham" timi hi Laimi lawng kan hmang lo, vawleicung a khuaza nih an hmanmi asi. Fanu fapa dawt cukmak kha an duh khawh bak lomi he ai ṭhi-um ding an si tikah, asiloah an iduh tikah an lung a tling kho bak lo i an khenkham tawn hna.

Facebook Nunphung (9)

Facebook Nunphung (9)

Salai Joseph KB Thawng

Laica le Laiholh hmanh ṭhaṭhi in kan thiam lo bu i miphundang holh in status update kan ṭhawn ngai tawnmi hi cu kan ituak pah ngai a hau cang. Hiti ti tikah, miphundang holh in update loding, miphundang holh thiam/cawn/hman loding, ti duhnak asilo. Kanmah kan nu holh (mother's tongue) asimi Laiholh le ca hna daithlang tuk in ṭial le hman, uar lo (hei thiam lo chapbei) hi mah le mah zei irel lo phunkhat asi---zei ka silo iti tluk zong asi (a thiambik mi tu cu kan um lo).

Ramdang Phan Fale Sin Cakuat (3)

Ramdang Phan Fale Sin Cakuat (3)

Dear nute le pate,

Na dam ṭha maw? Thawngpang kan itheih lo a sau ko. Kei belte ka dam ṭuangṭaang. Nizaan ahkhan Pirte nih ngahring a ka dawih le an ka huutpiak i ka hung cakvak deuh ngai. Na nu belte cu ihkhun he ai daw cuahmah ko. Damlei a panh ruam lo. Nikhat hnu nikhat a zor cuahmah. Siidin awk tehmanh cu kan damhpiak kholo. Kan ar zong kan huut dih cang. Chiarkhuan khongkhat le pichuur/pivulh pakhat telawng kan nganh/tanh.

Hawikomṭha Pathum Ka Ngei

Hawikomṭha Pathum Ka Ngei

Salai Joseph KB Thawng

Hawikomṭha pathum ka ngeih hna. Cu hna cu, ‘Thlichia-tilet, Vanchiatnak le Vanṭhatnak’ an si. Hi hna pathum hi nifatin, zaanfatin, ka sinah an um peng. An rak um peng i an um cuahmah rih ko lai. Thlichia-tilet le Vanchiatnak hi voi tampi cu hlawt ka timh hna. Ka kaltak ko u, keimah lawng um koning. Nanmah he komh ka zuam ti lo, tiah bia fakfak in ka rak ti tawn hna. Hna nan hnok tuk, tuah ka duhmi ka tuah kholo, minengthla in nan um, tiah ka rak ti tawn hna. 

Calvary Tlang Vailamtung Phur Loding In Biachah Asi Cang Nain Ralrin Awk...

Calvary Tlang Vailamtung Phur Loding In Biachah Asi Cang Nain Ralrin Awk...

Salai Joseph KB Thawng

Nihin (30 January 2015) Chin State cabinet meeting ningah Vailamtung cu phur loding le ṭhial loding in biachah asi cang---Pathian nih ramkip um Laimi hna kan thlacamnak a kan leh. Bawipa min kan thangṭhat. Asinain kan iralrin awk tete an um. An bia ningin, 2012 ah, atu Caarcaang tlang nakin a vung sang deuhmi Khuhsi Lo Bo tlangah Kawl biaknak puda sak an rak timh lioah Chin miphun nih an rak duhlo mi kha peek ṭhan le an puda tohnak nawl peek ṭhanding biachahnak ai telchihmi khi asi.

Facebook Nunphung (7)

Facebook Nunphung (7)

Feibuk vawlei ah ka hun i chok pade, ka hun pial chukcho. Kan timeline, kan profile le kan cover i kan itaar mi hmanthlak pawl ka hun like duahmah hna. Cheukhat hmanthlak cu ka like ngam lo. Tuksum taitai cu an si hraw lo nain ka thlingza---a hmutu ningzak ti phun.

St. Valentine’s Day

St. Valentine’s Day

   (14th February)

Salai Joseph KB Thawng

February 14 hi St. Valentine’s Day (Dawtmi hna Ni) asi. Kawl nih chittu-mya-neh anti ve. St. Valentine hi Tlangbawi (Priest) minthang ngaimi, tuchan holh cun Pastor pakhat asi. Ziah, Pastor pakhat asimi min i laak riangmang in “Dawtmi Hna Ni” (St. Valentine’s Day) anti hnga. A tawifiannak tein kan zoh lai.

A.D. 269-270 hrawngah Rome hi a rak tla (decline) ngaingai. Ngunkhuai khawltu (Tax collectors) pawl an sang i cawnnaklei tu cu a sang ngai. Cu lioah ruru hranghrang in a ummi Roman Emperor cu “Claudius II ” asi . Cu lioah Rome cu ralhrang an rak tho. Claudius nihcun, ralkaplei thazaang kha ṭhawnter a duh! Mi tampi nih an inn le lo, chungkhar le nupi fale kaltak in Ralkap an tlak nakhnga kha a duhnak lianpi asi. Asinain, mizeihmanh nih an lungtlinpilo---an duh naisai lo. Cu tikah Claudius II cu a thin a khenh (furious) tuk i tihin awdar (order) a chuah. “Ahohmanh atu bantuk caan ahhin aa ṭhi-um mi nan um lai lo. Hamnak (engagement) a tuah cangmi nungak le tlangval hna (Fiancées & Fiancés) zong nih nan ileet dih lai” ti asi.

Ṭhit-umhnak hi ka kham lai i pakhat lawng an si lai caah mi tampi cu Ralkap ah an lut dih lai, tiah khua a khaang. Valentine nih cu thawng le awdar hna cu a theih tikah ningcanglo (injustice or illegal) asi a ti i, ṭhit-umhnak cu a thlithup (secret) tein a tuahpiak lengmang hna. Caan a hung rauh deuh tikah cu thawng cu Claudius II nih a theih i Valentine cu thong ah a thlak. Thonginn a umlio ah thongukbawi asimi Asterius fanu cu Valentine nih a duh i a thih laite ah cu nungak note sin ahcun“ From Your Valentine” timi cakuatte a rak kuat. Cu cakuatte cu, nihin tiang in “Valentine’s Day Card ” ah hman thai asi. Cuticun, a taksa nih a tuar khawh ti lo caah thonginn chung ahcun a nunnak a liam i a ruakni hi February 14 asi. A ruak cu Via Flaminia thlaanmual ah an vui.

Cu ni (February 14) cu, ngaknu tlangval vialte nih , hi thil vialte hi, ralhrang ruang lawngah asilo, Duhdawtnak ruang zongah asi anti caah nihin ni tiang in an sunhloihnak le an theih camcinnak hi asi. Hi ni ahcun, Dawtmi kha laksawng peek phung asi. Philhlonak laksawng (memento) zong i peek phung asi. Chocolate le pangpar zong an ipe. Dawtmi Hna Ni ah inuam cio hram u!

Ref: Po Sone “သိမွတ္စရာေလးမ်ား”