Mai Bethsheba Zing Thluai Cin

Bethsheba He Biaruahnak  

Min                : Bethsheba Zing Thluai Cin

Nulepa             : Pu Za Kham (Ngalang)

                   : Pi Man Ki (Thantlang)

Chuahkum         : 16 May 1990

Chuahnak         : Thantlang

Umnak            : Yangon

Mitung            : 5'.1"

Cawnmi           : LL.M (Master of Law)

Zuammi           : Carel, movie zoh, hlangaih, hlasak

Tinhmi            : Chungkhar le miphun nih bochanmi

Thilrong duhmi    : Araang le anak

E-mail            : bethshe16@gmail.com

Facebook          : Mai Beth She

“Bethsheba hi Sayagyi Za Kham fanu (a hniangbik) asi. Amah hi “Master of Law” (LL.M) a awngmi asi. Cun, nu (nungak) asi nain, LSSB,Yangon ah Hoatu a ṭuan bal fawn. A nun a nem i daidamte in a kamkip ah a cawlcang (active) ngaimi nungak a si---Editor.

 ----------------------------------------

A hmaisabik ah na konglam tawi hun kan chim law kan duh.

Ka pa, Pu Za Kham (Ngalang) le ka nu, Pi Man Ki (Thantlang) an si. Unaurual pa (5) lakah a hniangbik ka si. 16 May 1990 kum ah Thantlang ah ka chuak. Kalaymyo ah ka ṭhang i atu hi  Yangon ah khua kan sa. 

Naite (2013) ah “Master of Law”(LL.M) a awng tiah kan theih i kan in lomhpi tuk. Na sianginn kainak konglam tawifiang in na ka chim kho lai maw?

Nan ka lomhpi mi cungah kaa lawm tuk ve. 2010 kum ah East Yangon   University in LL.B (Bachelor of Law ) ka dih. Cun Master peh khawhnak ka ngah i ka peh. 2013 ah East Yangon University ṭhiam in LL.M (Master of Law ) tlamtling tein ka dih.

Atu na cawnmi LL.M hi na mark nih a phanh caah maw, asiloah na huammi asi ruangah dah na kai?

LL.M hi ka huammi asi ruangah ka rak kaimi asi. High School ka rak kai lioah  sianghleirun ka kai tikah cun Law hi ka cawng hrim te lai tiah saduh ka rak that. Pathian dawtnak le lamhruainak thawngin master ka awng. 

Lainu dang tah LL.M a awngmi zeizat hrawng dah an si?

Keimah ka theihtawk ahcun pa (3) hrawng an um. A dang zong cu an rak um kho men ko.

‘Nu le pa’ kan ikhat ko, kan idang lo, tiah na ruat maw ___Law  (upadi lei) mit in teh, a ruang?

‘Nu le pa kan ikhat ko’ tiah ka ruah. A ruang cu, nu pawl hi pa bantukin a fim mi, thiamnak sang a ngeimi an tampi ve ko. Asinain, nu hna nih lenglei rianṭuan nakin innchungkhar zohkhenh tu hi rian ah kan rak ruah deuh tikah lenglei rian a ṭuanmi kan tlawm tuk i rian sangsang ah hruaitu hna hi pa an tam deuh tawn. Cu ruangah nu hi zohchuk deuh kan si tiah ka hmuh. Phundang cun, nu pawl hi pa pawl bantukin rian rak ṭuan ve hna     sehlaw kan ikhat ko lai tiah ka ruah.

                                   

Cun, ‘Human Rights’ timi ‘minung covo’ lei in kan zoh tikah siseh, Law lei in kan zoh tikah "All men are equal before the law" (minung vailte hi upadi ah kan ikhat) ti asi. Biaknak zong nih "All men are equal in the sight of God" (minung vialte hi Pathian ah kan i khat dih) tiah a kan cawnpiak. Cucaah,  kan ikhat ko tiah ka ruah. 
  

NLD hruaitu Daw Aung San Suu Kyi hi “Nu” na si venak mit in na hmuhning?

Aa zaa tukmi asi tiah ka hmuh. Atulio vawleicung ah ‘a zabikmi’ tiah ruahmi le ‘noble peace’ laksawng hmanh aco khotu nu asi fawn. Atu ah a tlinh khawh rih lomi thil tete zong an um ko lai.

Asinain, amah a dirhmun vun zoh tikah harsatnak a rak tonmi hna le a intuarnak hna hi kumcaan a sau ngai nain a biachimmi aa tlaih khawh pengmi hna zoh tikah uar a um tuk ko tiin ka hmuh.  

 Na cawnmi hi na peh ti lai maw, asiloah riantlaih dah naa timh?

Keimah duhnak ahcun riantlaih hi ka duh nain ka duhmi rian hi atu ah sawk awk a ṭhat rih lo. Pehding in timhtuahnak zong ka ngei nain Pathian nih a ṭhabik in lam a ka hruaining in asi te ko lai.

Biadang ah “Lai Sianghleirun Siangakchia Bu, Yangon” (LSSB) ah Chairman (Haotu) a ṭuan bal tiah kan theih. Zeitindah ‘haotu’ na si khawhning?

2011-2012 kum lioah LSSB,Ygn ah haotu bawmtu ka rak si. 2012-2013 kum hruaitu thimnak an tuah lioah nominate tuahmi chungah kaa tel ve i zapi thimnak le lungtlinnak in haotu ka si khawhnak cu asi.  

LSSB nan cawlcanghning le nan saduhthah a tlangpi in le tawifiang in na kan chim kho lai maw?

LSSB kan cawlcanghnak le kan saduhthah a tlangpi in chim ahcun : Kumkhat voikhat in “Chokhlei Mekazin” kan chuah. Cun, kumkhat voikhat in ‘fresher welcome’ le ‘farewell’ kan tuah. Kan saduhthah tampi lakah cheukhat hna cu: “Lai sianghleikai siangakchia vialte thleidannak a um nakhnga lo, kan ca, kan holh, kan nunphung a ṭhancho chin khawh nakhnga le a kilveng khotu si zong kan i zuam. Lai miphun pengkhat le pengkhat, khuakhat le khuakhat karlak ah thleidannak a um nakhnga lo le Lairam caah kan sikhawhtawk in rianṭuan hna hi an si. 

Hruaitu ṭha pakhat sinak dingah zeidah a biapi bik tiah na ruah?

Hruaitu ṭha pakhat siding ahcun a hmasabik ah hruaimi hna an sining le an duhnak hngalhpiak a hau. Hruaitu nih hruaimi hna ruahnak ilak khawh zong hi a biapi ngai. Hruaitu ka si caah ka chimning bakin an umding, an tuahding asi, timi ruahnak hi cu ngeih hrim lo a hau.

Cun, hruaimi hna an tangah idor a hauh caan ah idor khawh bak ding asi tiah ka ruah. Hruaitu le hruaimi karah theih- thiamnak ngeih hi a rak biapi tuk fawn. Cucaah, i          theihthiam deuh nakding caah cun hruaimi hna he caan i pek khawh veve i biaruahṭinak ngeih lengmang  zong hi a rak biapi tuk tiah ka ruah.  

Khah, kai reetmi te seh kan hal cang uau (mah biahalnak hi cu khuh a chuah lo zongah von khuh ta, dang a car ngai zongah ihaak lengmang in cil von dolh ta a hau ☺ ). Atu hi “na lawng ti lo sual maw”__fiang pup in mu!  

Hi biahalnak hi cu  theih a duh taktakmi nih ‘pumpak in’ hal sisehlaw a ṭhabik lai dah☺.

Nu nih tlangval helh na hmuhning?

Kan umnak ram le kan tlonlennak hmun ruangah maw asi hnga, ‘nu nih tlangval helh’ timi hi cu ka uar lem lo. Asinain, mah nih duh taktakmi tlangval asi ahcun kan duhnak tu kha zohchia lo tein kan langhter  ve ding asi ko, tiah ka ruah.

Ṭhit-umhnak” he pehtlai in  Lai nunphung “Man hauh” kongah na hmuh vening?

"Man hauh" kong ahhin "man" timi hi phun tampi a um i cu chung ahcun “phunthawh le arsathah” hi cu kan Lai nunphung a tlaulo nakding caah le fale thluachuah peknak caah i manh ding asi ko i a dang tu hi cu i manh lo zongah a poi in ka ruat lo. Cun, "Man hauh" a duh lomi hna caah  i hauh lo ding in kaphnih chungkhar hnatlaknak an ngeih khawh asi ahcun  ihauh lo zongah a poi in ka ruat fawn lo.

Pasal caah an duhtu maw naa thim lai, nangmah duhmi, zeiruangah?

Pasal caah cun “keimah a ka duhtu kai thim ko hnga.” Aruang cu, a ka duhtu lawng nih ka zawtfah caan, harnak, ngaihchiatnak ka ton caanah a ka inntuarpi khawh lai, a ka theih- thiam khawh lai i chantlung a ka umpi khawh lai tiah ka zumh/ruah.

 Huat phun, uar phun tlangval le pasal caah saduh na thah tawnmi theih kan duh.

Ka huat phun tlangval cu, a ralchiami, ṭuanvo lak a hmang lomi, mizawn a ruat lo i aa uahmi, zumhawk a tlak lomi, nu dirhmun le pa dirhmun a thleidang thiam lomi, miphun dawtnak  a ngei lomi khi ka huat hna. Ka uar phun le pasal caah saduh ka thah tawnmi tlangval cu, Pathian le mihmai ah mithmaiṭha a tongmi Laipa, keimah le ka chungkhar a kan daw dingtu, keimah zong nih ka

ka dawt i ka upat khawhmi asi lai. 

Hmailei nunnak caah zuam  duhnak thinlung a ngei i zuam zong aa zuam takmi, kaphnih chungkhar nih lungtlinpi mi, chungkhar a ṭhihruai kho i hnangamnak a pe kho dingmi, umnak hmunhma he aa tlakin umto hoiher a thiammi le miphun caah sikhawhtawk in rian a ṭuanmi.

 Asi ahcun, pasal dingah “cawnnak sang le mirum theng na ngeen lo hei ti ko sih? Cun, ṭhit-umhnak he pehtlai in ‘kum rikhiahnak’ ngeih hi a ṭha maw, a hau maw, a ruang?”  

   Cawnnak sang le mirum theng ka ngeen lo. Cun, ṭhit-umhnak he pehtlai in ‘kum rikhiahnak’ ngeih hi a ṭha ko tiah ka ruah.

Chanthar Mino kan cawlcangh le kan zatlangnun na hmuhning a tlangpi.

A tlangpi cun an iza tuk ko tiin ka hmuh. Fim cawnnak  zongah an ibiatak i an cawlcanghnak tete zoh tikah an i za ngai. A bikin thuamthil lei zongah  hrukaihzia an thiam tuk. Cun, chantiluan zong  anmah le an si khawhtawk in an zuldawi kho ngai  hna tiin  ka hmuh.   

Cacawng liomi le a bikin Nu hna sinah biacah na duhmi.

Ca a cawng liomi hna sinah biacah ka duhmi cu: “Kan cawnmi cungah biatak tein theih le thiam izuam hna usihlaw hmailei ah kan cawnmi bakin pawcawm khawh izuam hna usih, tiah sawm ka duh hna. Cun, kan cawnmi lawng si loin lenglei theihtlei (general knowledge) zong tampi theihhngalh izuam hna usih.

Amah belte, fimnak kan cawnnak ah i biatak cu a ṭha ko nain Khrihfa kan si bantukin ‘Pathian Ni’ (Sunday) tiang i manhlo ngai in cawn hi cu tha ka pe lo. Cun, kan tlonlennak cioah kan ram le miphun ai-awhtu kan si kha philh hna hlah usih. Lami kan sinak hi i zahpi hlah usih. Sianghleirun cawlcanghnak zong ah tel izuam hna usih. Laimi tamdeuh cu harsat bu cio in sianginn kai cio kan si tikah kan sining hi iphilh hrim hlah usih. A kan bawmchantu hna lungrawhtertu si loin lunglomhter khotu si izuam hna usih.

Cun, “caan kan upat lomi hi kan iremh a hau.” A ruang cu, “caan upat lo timi hi ‘mi kan upat hna lo pinah  kanmah le kanmah zong kan iput lo tinak asi.

        A bikin, “Nu hna sinah biacah ka duhmi cu: "Nu cu an tenau, an khuaruahmi zong abi i innchungkhar i a herhbaumi tuahding lawngah  san an tlai” timi hlanchan ruahnak ṭhalo hna hi tuchan ahcun kan thluak, kan ruahnak chungin hlaw bak cang hna usih. Atu ahcun nu e, pa e ti um ti loin ahopaoh he dirtlang in rianṭuan khawh izuam hna usih. “Kan tuah khawh bak lai” tiah zumhnak zong ka ngei. Khatlei in     innchungkhar zong ṭhate in a zohkhenh khotu si izuam hna usih, tiah biacah ka duh hna.  

Ṭhinṭhang dawtu le careltu hna sinah biacah na duhmi.

Laimi pakhat le pakhat kan karah dawtnak ser hna usihlaw idaw, itheithiam hna usih tiah cah ka duh hna. Kan ca, kan holh le kan nunphung zong hi a kilhkamh khotu le a ṭhanchoter khotu si izuam hna usih.

         Cun, a bikin Kawlram ah a ummi kan si tikah miphundang hna he kan tlonglengṭi, rian kan ṭuanṭi hna tikah anmah he dirtlang in rian kan ṭuan khawh nakhnga le kan tei khawh hna nakhnga caah Kawlca le Kawlholh hi biatak tein thiam izuam hna usih, tiah sawm kan duh fawn hna.

Lungsau tein bia na kan ruah caah kan ilawm.

Atu bantukin bia a ka ruahtu, careltu le Ṭhinṭhang ṭuanvo ngeitu nan dihlak cungah keizong kaa lawm tuk ve.