Nunphung Kan Himnak

Nunphung Kan Himnak

Salai Joseph KB Thawng

 

Judah miphun hi ralbawi le ram tampi (Emperors/ Empires) kuttang ah sal an rak taang. A kenkip le kaangza ah an i ṭhekdarh tikah an holh le an ca (Hebrew holh le ca) an thiam ti lo, an philh. An nunphung in nun le khuasak awk a ṭhati lo.  

Alexander Ngan (Alexander the Great)  nih kum 334 B.C. hrawngah Persian Siangpahrang a tei. Vawleicung pumpi ah Greek holh a karhter. Cu lioah Judah miphun cu vawleicung hmunkip ah an vai dih. An thiammi cu Greek holh lawng a si. An hmanmi zong Greek nunphung. An Bible kha Hebrew holh in an rel kho ti lo. Zeitirai sihlah, tiahPathian an biak khawh nakhnga miphun pakhat ah minung 6 cio an i thim i (miphun 12 an um) minung 72 nih Hebrew holh kha Greek holh in an leh. Cun, Bogyokegyi Pompeii nih kum 67 B.C. hrawngah Greek kha a von tei. Rome cozah a hung dir. Asinain, Greek nunphung le caholh kha vawleipi ti awk in hman a si peng.

Laimi le Judah miphun cu tahchunh zungzal kan si. A vakvai mi miphun zong kan si ve. Amah belte, kan vahvaihnak a ruang tampi lakah a tlangpi cun, cozah ṭhatlo ruangah a si kan ti hnga. Hei chim duhmi cu mah nunphung, ca le holh zong zalongte in hman khawh lonak hmun ah khuasa mi kan tampi cang. Cu tikah, mah nunphung le sining uar tilonak tlangrai nih a kan phanh khawh. Hei uar ngang zongah hman khawh lonak tilian nih a kan luanhnawh khawh fawn.  

“Tlau a duhmi nan kutthlir u” ti sisehlaw a tlau cangmi hmanh nih an thlir lai lo. “Tlau” timi hi mi nih hmuh ti lo lawng khi a rak si lo.” Innchung ah tlau khawh a si. Ramdang le pawngkam sining sinah tlau khawh a si. Lairam i khuasak kherkhuar bu zongah tlau khawh a si ṭhiamṭhiam. “Nunphung timi cu miphun tling kan hung si bakah, cu miphun, kha miphun, ti theihnak caah Pathian nih a rak kan peek chihmi a si.”

A ruang tampi ruangah tlau a si tawn. ‘Miphun’ in ‘mitlau’ kan sinak cu ‘kan nunphung’ kan thlau ruangah a si ve. Kan nunphung a him ahcun a himbawm mi kan si. Kan umnak inn cu kan kilven le kan tuammawi a hau. Atung, adi, aṭuang, le avaam hna tiang in fek tein kan sak le kan tuammawi a herh. A fehfuan ahcun kan idornak a si lai. Kan himnak zong a si chih lai. Pathian kan biak khawhnak zong a si fawn lai.  

(Note: 2013, LBC Nunphung Zarh ah ṭialmi capar tawi a si)