Zeibantuk Tahfung Dah Na Hman?

Zeibantuk Tahfung Dah Na Hman?

Salai Joseph KB Thawng

Minung pumpak cio nih ‘tahfung’ kan ngei cio. A sang le niam, a ṭha deuh le ṭhalo deuh timi tahfung tu cu a um len lai. Phundang cun, kan i zohchonak le kan i zohchuknak mit hi aa lo cio  hrim lai lo, kan ti hnga. Mi pakhat nih “anak’ a timi kha a dang pakhat mit ah “araang” rumro cu a si kho lai lo nain “anak” rumro cu a si ve lo kho men  ko. Chim duhmi cu, zei tuak huahalo in mi nehsawh, zohchuk, mi zeirello, hi kan hman awk a si lo ti khi.

Voikhat cu side-car cungah ka cuang. A hmailei ah Kawlpa pakhat a cuang ve. Side-car mawngtu pa le Kawlpa cu ‘ramrian’ kong khi an i ruah len. Side-car mawngtu pa nih, “U Thein Sein nih hin, zeihmanh a si lomi kanmah hna ruahnak hi la ve sehlaw kan ram cu a ṭhangcho ko lai eh” tiah capo biatak in a chim i kan ni len. Asinain, khua tampi a ka ruahter. U Thein Sein nih side-car mawng pawl ruahnak cu a la lem lai lo, la hmanh sehlaw kan ram cu a ṭhangcho hlei hnga maw, tiah kan ruah hoi ko laid ah. Asinain, zapi nih zei ah kan rel lomi side-car mawngtu hmanh nih Thein Sein cungah ngamh tein zuamcawh ngamnak lungput a ngei. Thein Sein sinak le side-car mawng sinak aa thlau  tuk bu ah mah le mah i zumhraihnak a ngeih khawhmi nun nih khua a ka ruahter ngaingai. 

Keizong kaa palh bal ve. Rev. Dr. John Siam Lian ton ah ka rak kal. An innka ah mider nawn a dirmi pa nih, “Rak kan leng, zeidah, ahodah na herh,” a ka ti. Dr. Siam Lian ton ka duh, ka ti. A si ahcun, cikhat ṭhu rih ne mu, a ka ti. Ka ṭhu, cu pa zong cu ka pawngah a ṭhu ve ko. Sau nawn ka hngak cang. Ziah, ka pa, Saya Siam Lian cu a um lo bia a si maw, ka ti. “A um ko, zeidah na herh von chim ko. Siam Lian cu keimah ka si,” a ka ti--- ka mit chiahnak ka thei lo. Keimah nih ka hei suaisam ning ahcun Siam Lian hi ka ngakchiat tein a min cu ka theih cang i pawpuarpi, mipumruaṭha, calngau nawn, a hmurhmul a sau ngai lai i hro a kual taktak lai tiah ka ruah. Nemmam bia, pa vikvakṭha, mi hme nawn, mi thinlungṭha taktak a rak si. Mifim kan ti cu upa sin pek, mino sin pek, ngakchia sin pek ah aa kom kho i atu hoi hna cu kawi le dua kan si cang, ka upat tuk—a leng deuh ah ka vung pialta.

Minung pakhat cungah zeitindah kan mit kan au, zeibantuk tahfung in dah kan tah. Kan chan hi a fim tuk cang ti cu bakhaih in khaih kan si i kan theih dih cang, kan ifiang dih, cun a tep zong kan tep fawn. Cu tikah, hi pa/nu hi cu ai dawh lo tuk le, anak tuk le, a sam a kir tuk le, zeihmanh thiam dawh a si lo, ti khawh a si ti lo. A thilthuam le a tlonlen, a umtu hi zeihmanh thiammi ngeih dawh a si lo, ti khawh zong a si ti lo. Nang cu cathiamlo na si le, lothlo na si le thiammi na ngei lo, ti khawh  zong a si ṭhiamṭhiam lo. A ruang cu, bawlung chuih a thiam ngaimi pa nih hlasak a thiam chih lo kho ko. Ca a thiam ngaimi nu/pa zong caṭial, hlasak le thiamnak dang ah a rak chambau ngai kho ko. Politics a thiam tukmi pa nih thawngṭha chim hna hi a rak thiam lo kho ko. Phundang cun ahohmanh hi kan thiamnak le kan sinak aa khat lo. Cu tikah mi pakhat khi ‘fawitehlek in  zohchuk’(lookdown) awk a ṭha ti lo. 

Kan philhlo awk cu “awkhlawhpa” (beggar) hmanh khi ‘kan tluklonak zawnte a um hrimhrim lai’ ti hi. Awkhlawh a si nain i uahnak (Kawl nih tadaungsa mana an ti phun) zong a ngei ve ti hi kan theih a hau. A ngaingai cu ‘Vuanci’ pakhat nih a vuanci sinak  faktuk in aa dirpimi nakin zeitindah vuanci ka si khawh, ti theih le ruahthiam zong a hau. Phundang cun, muidawh an langh khunnak cu muidawh lo tete (Salai Vei le Laikhal tepawl) kan rak um ruangah a si kan ti lai. Phundang deuh cun, santlailo bik ah kan ruahmi thil hmanh hi suttung ah hman an si caan a tampi kan ti hnga cuh! Phundang deuh nolh cun, kan thiam cionak, kan sinak cio, kan hmuhtheih cio le kan sining cio hi zohchuk, zeirello le namneet khawh a si ti lo kan ti lai cu! Nang ngai nihhin cun  zeihmanh ah na ka tluk rih lai lo, ti awk a ṭha phum hnga lo. Kei cu Vuanci ka si, Sihni ka si, Politician ka si, cu rianṭuanmi ka si, tiin midang zeirello cu a poi ngaingai mi thil a si. Mah le mah sang tuk in i tah i midang niamtuk in tak zong a poi.

Kan philhlo awk cu, inndot sangpi cungah a ummi pa nih vawlei ah a ummi pa kha fate in a hmuh bantukin vawlei ummi pa  zong nih a hei zoh ve tikah fate in a hmuh ve ko, ti hi. A niam le a sang cu um phung, a thiam deuh le thiamlo deuh zong um phung. A rum deuh le sifak deuh zong um phung. Ai dawh deuh le dawh deuh lo  zong um phung ṭhiamṭhiam. Asinain, “Mi cungah na tahfung (ruler) a tawi tuk ahcun an in tah venak tahfung a tawi ve lai,” ti kha kan philhlo a hau.