Ramdang phan fale sinah, LAIRAM BIACAH

Ramdang phan fale sinah ,

                      LAIRAM  BIACAH

Salai Joseph KB Thawng

Khah, ka fale bia kan cah hna hih. Kan ngaih tuk hna ah umtuzia ka thiam lo. Ka zaanmang kan hmuh hna ko ahhin a zual. Telephone kan chawnh hna ah “na oh tuk” phone chawnh hmanh na thiam lo, ti cu kan si hoi le. Khah, zeikhom si ai kun, ka biacah tu hi von rel ko ne u. 

1.     Bus terminal or car-gate  mitthli philh hlah

Mitthli sawhsawh a si lo. Hakha khuasik, zingka ngelcel kan mitthli kha sullam an ngei dakaw. Mihmai zoh loin kan hrum-ai kha mu. Mit chung in si lo, thinlung chung tu in a si deuh. Nang cu ramdang na phan i na mitthli a hul. Kannih, na nu le pa cu kan ṭap peng dafawh iai. Asinain, ṭap peng ve kan in ti lo---kan mitthli le kan thinlung muru te kha vun thei peng ti tu khi. Thinlung kekkuai dih in ṭhen sian lonak kan mitthli kha man ngei seh, ti kha kan saduhthah a si. Car-gate pawngkan mitthli kha Lairam caah kan ibiataknak ding le nutling, patling sinak caah kan vainam tatnak (a haartertu ) siseh mu. 

2.     Ka ngaihchiat bikmi

Nan thawng ka theih ah ka celh lo. Muihmuh loin mual nan liam. Thah le nawn nan tonmi ko hi a poi, a faak tuk. A caan ahcun anmah le anmah an si, ti thawng ka theih pah hruphrap. Aze…kafale, hi ngelcel cu hmang hlah u. Nan nu zei bang ka lung nan hngal ri lo. Isik iṭhiat, ilei irawi le inawn ithah cu nan ngakchiat lio kan cawnpiak hna nak he cun van le vawlei. Laimi cu Khrihfa kan si kha vun philh hlah ngat, ka fa. Fir le tlei a hmang, ti ka theihmi hi tah ahmaan maw---hmaan dawh a si ko. Ziah, fa upa le hna cutin khua nan sak.  

Laihlum hrinhniang rual zohzuun dafawh nan si, an thlalang pei nan si, tiah. “Cangai hi a sir in a kal ruangah cangai a si lo. Cangai a si ruangah a sir in a kal tu khi a si. Vok siseh law a sir in a kal lai lo. Maw…ka fale, nan ngamh sang tuk hlah seh. Hi thawng ka theih ah nan nu ka lung zeibang maw. Chung sivaang in zeitluk ka tuar nan hngal lo dakaw. Khah, fim ulaw hi bantuk thawng cu ka theihter hram ti hlah u. 

3.     Miphungdang ṭhit le vaat

Uar duh hlah ka fa. Mi cio pei kan si ve ko, tiah. Zoh san hlei ding an si maw. Mit pahnih, ke pahnih---pumtlamtlinglo kan si hlei ṭunglo. Pawpuar paoh hi mirum an si dih lo cu mu. Aa dawh paoh nih vapual nun an ngei dih lo. Korean actress zong an si dih fawn lo. I zahpi hlah u. “Mi le mauhram” pat tiah, mah le mah cingcing a ṭha cingcing, na thei maw. “Tlau” itim hlah, na tlau sual lai. Miphungdang ṭhit le vaat uar tuk hlah, na ṭhitvaat sual ko hnga. 

4.     Zu le sa hmun ah

Hrial ko. Kal hlah. I salter hlah. Tei bak ko. Docawi chom kan si khah. Mitchinh kamseh in dafawh khuachuah mual na liam khah. Nehnang zawt law na keneh ṭhinter hlah. Ka fanule zong hi isum deuh u. Nan ngamh sang tuk hlah seh(Nan dihlak in kan ti hna lo). KTV le nightclub hna ah kal an hmang an tibantuk pei. Nute, cubang cu. Mi theih ah zoh kan chia. Thangchia mualpho le zohchia khenhru in aih. Nan ṭale pingpang an suk hmanh ah a si tu hna ding. Ziah, cuticun nute. Vanlong mawngh maw kan cawn tu hi---kan chan ngaite. Cu tehna cu tei u. Nusal, pasal ti u. Lainu kuah, Laipa kuah ti u ca. Zu le sa hmun na kal lo paoh ahcun amah nih cun an dawi hna in an fuh hna lai lo. 

5.     Nunphung, caholh le thuamthil

Hei uar ngang ko. Sunghnak a si lo teh. Miphundang holh zong cawng u, thiam u, holh u. Nain, Lai nunphung, holh le ca nak cun va uar deuh duh hlah. Kan thuam le thil zong hei uar ngang ko cu maw. Ahonih an in zawm in an in  nih lai lo. Amah belte, “Lai thuamthil” hi  a sunglawi tukmi a si caah skirt tawi tuk palia mi ahcun vun ser hlah u, von ihruk ti hlah u---ka timi hna miphun kan lo sual hna lai hih. 

Izoh hmanh nute. Kerek tiang hni naa fenh caan le elzim cung tiang(khapkhat hrawng skirt) naa hruk can na lungput kha aa dang ngenge, tengteng. Thuamthil nih kan thinlung zatuak sawmngak (50%) a thlen khawh ti hi vun thei peng. Chantiluan dawi khawh cu a ṭha. Chan he aa tlak in hrukaih a ṭha. Nain, a zia thiam. Ngamh lo ngamh hlah, an lem lai. Innping sapang ah kal hlah. “Vok vaak thal he, nu vaak bia he lawi” timi phung na thluk sual hnga. “Tlau” a duhmi nan kutthlir u, ti sisehlaw a tlau cangmi hmanh nih an thlir lai lo cu mu. Lai nunphung, caholh le sining kan thiam lo, kan tlaihchan lo ahcun kan tlau te ko lai hih. 

6.     Ka lunglawmhnak

“Fellowship” le rianṭuannak, hawikomhnak tampi nan dirh. Dirh luaimai rih u, a ṭha tuk. Amah belte, “Fellowship” dirh luaimi i thinlung idan luaimai bel a ṭha bak lo cu mu. Atu nakin, chiatni ah siseh, ṭhatni ah siseh, vun ikuri u, vun ibultawl ulaw vun ifimtawl u. Rian tampi in von ṭuan u. Crusade le Camping zong tampi in von tuah rih u. Amah belte, camping le crusade tuahpiak peng a haumi von si hlah u. Voitam tuk(voi 5 hrawng) a pianthar mi von si hlah u, aa dawhcah lo. Miharsa le rethei bawmhchanhnak ah hi nakin nan khul ranter u. Laica cawnnak, seminar, ihawikomhnak le Pathian thangṭhatnak tampi in vun ngei peng u---kaa lawm tuk hnga pei, tiah. 

 

Biadonghnak

Khah, ka bia a sau. Tar hnachet cu chantiluan nan dawi kho lo, ti ka si hoi lai. Caan rem a um si le, voinolh ah. “Kal” timi biafang ruangah “Kir” timi biafang a um. A kal lawng kal lengmang cu dongh a thiam lo, kan baa tuk lai. Nithla rel kan thiam i kan kir can acu te lai. “Peem” timi biafang hi, innpa chakthlang nih maw, khuami nih maw, rem lo ruangah le, ram a ṭhat lo tikah khuasak tintuk siamtlin lo ruangah siseh, daihnak a um lo ruangah a chuakmi biafang a si. Hringtu Lairam nih an rem lo ruangah kan/nan peem lo hih. Kan siamtlin cun kan kir awk a si. Kan pumsa in kan kir khawh rih lo hmanh ah, kan thinlung tal cun kan kir cang awk a si, ti hi Lairam biacah cu a si.

(Note : Faiceu Journal ah rak ṭial cangmi cabia a si)